Hüquqi Yardım üçün bizə müraciət edin!

(055) 653-98-41
Cinayət hüququ

Kartdan oğurlanmış pulları necə geri qaytarmaq olar?

1. Kiber nədir?

kiber nədir

“Kiber” termini əsasən “kiber-məkan”, “kiber-təhlükəsizlik”, “kiberhücum” kimi birləşmələrdə istifadə olunur və “virtual mühit”, “kompüter sistemləri”, “internetlə bağlı olan” mənalarını ifadə edir. Müasir dövrdə “kiber” anlayışı təkcə informasiya texnologiyaları ilə məhdudlaşmır, həm də iqtisadi sahələrdə, o cümlədən “kiberpul” (rəqəmsal və ya virtual pul) kimi anlayışlarda da işlədilir. “Kiberpul” dedikdə internet vasitəsilə istifadə olunan və ənənəvi fiziki valyutalardan fərqlənən rəqəmsal ödəniş vasitələri başa düşülür.

Sadə şəkildə desək, “kiber”kompüterlər, internet, informasiya texnologiyaları və rəqəmsal sistemlər sahəsinə aid olan anlamındadır.

Məsələn:

  • Kiberhücum – kompüter sistemlərinə və ya şəbəkələrə edilən hücumdur.
  • Kibertəhlükəsizlik – rəqəmsal sistemlərin və məlumatların qorunması deməkdir.
  • Kiberməkanda hüquq pozuntusu – internet üzərindən baş verən qanunsuz əməllər (məsələn, fırıldaqçılıq, kibercinayətkarlıq və s.).

2. Kiber təhlükəsizlik nədir?

kibertəhlukəsizlik nədir

Kiber təhlükəsizlik (ingiliscə: cybersecurity) – rəqəmsal sistemlərin, şəbəkələrin, proqramların və məlumatların kiber hücumlardan, zərərli proqramlardan və digər təhlükələrdən qorunması üçün tətbiq olunan texnologiya, qayda və proseslər toplusudur. Bu sahə yalnız texniki müdafiə ilə məhdudlaşmır – həm də istifadəçilərin məlumat təhlükəsizliyinə necə yanaşmalı olduqlarını müəyyən edir.

Kiber təhlükəsizliyin əsas məqsədi məlumatların məxfiliyini, bütövlüyünü və əlçatanlığını qorumaqdır. Hücumların qarşısını almaqla yanaşı, bu sahə hücum baş verdikdə ona operativ cavab verməyi və zərərin azaldılmasını da əhatə edir.

Əsas alt sahələr bunlardır:

  • Şəbəkə təhlükəsizliyi – internet və daxili şəbəkələrin qorunması;
  • Məlumat təhlükəsizliyi – məlumatların icazəsiz dəyişdirilməsinin və oğurlanmasının qarşısını alma;
  • Tətbiq təhlükəsizliyi – proqram təminatının zəif cəhətlərini istismar edən hücumlara qarşı mühafizə;
  • Fiziki təhlükəsizlik – texniki avadanlıqların qorunması.

Bir sözlə, kiber təhlükəsizlik – rəqəmsal dünyamızın “görünməyən qalxanı”dır. Həm texnologiya, həm insan faktoru bu sahənin əsas dayaqlarıdır.

3. Kiber hücum

Kiber hucum wikipedia

Kiberhücum (ingilis dilində cyberattack) – informasiya sistemlərinə və şəbəkələrinə qarşı qəsdən həyata keçirilən, kiber-silah və ya ona bənzər vasitələrdən istifadə ilə aparılan hücumdur. Bu hücumlar kompüterlərdə və şəbəkələrdə icazəsiz girişi, məlumat oğurluğunu, dəyişdirilməsini, məhv edilməsini və ya digər zərərli məqsədləri hədəfləyir. Kiberhücumlar həm fərdi kompüterləri, həm də dövlət və ya təşkilat infrastrukturunu hədəf ala bilər.

Bu hücumlar, təcavüzkarın zərər vermək məqsədilə məlumatlara və sistemlərə icazəsiz daxil olmasıdır. Kiberhücumlar, həmçinin kiberterrorizm və ya dövlətlərarası münaqişələrin bir hissəsi ola bilər və anonim şəkildə həyata keçirilə bilər. Hücumların qarşısını almaq üçün istifadəçi davranışının analiz edilməsi və SIEM (Security Information and Event Management) kimi sistemlərdən istifadə edilir.

Kiberhücumlar getdikcə daha mürəkkəb və təhlükəli hala gəlir, və buna qarşı mübarizə daha da çətinləşir. Bu səbəbdən, həm texniki, həm də istifadəçi səviyyəsində tədbirlər görmək vacibdir.

4. Kiber cinayətlər

Kiber cinayətlər Wikipedia

Kiber cinayətlər – rəqəmsal mühitdə hüququ pozan və şəxslərə, təşkilatlara və cəmiyyətə zərər verən hərəkətlərdir. Bu cinayətlər kompüter sistemləri, şəbəkələr və məlumatlar üzərində edilir. Kiber cinayətkarlar, zərərli proqramlar, fişinq, məlumat oğurluğu, şantaj və digər yollarla hüquqi və maddi zərərlər yaradırlar.

Ən yayılmış kiber cinayətlər bunlardır:

  • Məlumat oğurluğu: Həssas məlumatların (şəxsi, maliyyə və ya biznes məlumatları) icazəsiz əldə edilməsi.
  • Ransomware (şantaj proqramı): Kompüter və ya məlumatların şifrələnib geri açılması üçün pul tələb edilməsi.
  • Fişinq: İnsanları aldatmaqla şəxsi məlumatların (şifrə, bank məlumatları) oğurlanması.
  • DDoS hücumları: Xidmətləri sıradan çıxarmaq üçün çoxsaylı şəbəkə sorğuları göndərilməsi.

Kiber cinayətlərin qarşısını almaq üçün hüquq-mühafizə orqanları və şirkətlər, müasir kiber təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq edirlər. Ancaq, kiber cinayətkarlar da daim inkişaf edir, buna görə mübarizə davamlı olaraq yenilənməli və təkmilləşdirilməlidir.

5. Kiber cinayətkarlıq

Kibercinayətkarliq wikipedia

Kibercinayətkarlıq – rəqəmsal mühitdə həyata keçirilən və hüquqi normaları pozan hərəkətlərdir. Bu cinayətlər, məlumatların oğurlanması, kompüter sistemlərinə icazəsiz daxil olmaq, zərərli proqramların yayılması, şantaj və digər fırıldaqçılıq metodları ilə həyata keçirilir. Kibercinayətkarlar, şəxsi məlumatlardan tutmuş, dövlət və təşkilatların mühüm məlumatlarına qədər geniş spektrdə zərərli fəaliyyətlər göstərirlər.

Ən yayılmış kibercinayət növləri:

  • Şəxsi məlumatların oğurlanması: Bank hesabları, şəxsiyyət vəsiqələri və digər həssas məlumatların əldə edilməsi.
  • Ransomware hücumları: Sistemləri şifrələyərək, məlumatların açılması üçün pul tələb edilməsi.
  • Phishing (Fişinq): Fərdi və maliyyə məlumatlarını əldə etmək məqsədilə aldatma üsulları.
  • DDoS (Distributed Denial of Service): Xidmətlərin fəaliyyətini dayandırmaq məqsədilə yüksək həcmdə trafik göndərmək.

Kibercinayətkarlıq, həm fərdi şəxslər, həm də böyük şirkətlər və dövlətlər üçün ciddi təhdiddir. Hüquq-mühafizə orqanları və kiber təhlükəsizlik mütəxəssisləri bu cinayətləri aşkar etmək və qarşısını almaq üçün müasir texnologiyalar və tədbirlər tətbiq edir. Ancaq kibercinayətkarlığın sürətlə inkişaf etməsi, mübarizəni davamlı təkmilləşdirməyi tələb edir.

6. Kiber cinayətkarlığa qarşı mübarizə

Kibercinayətkarliga qarsi mubarizə

Kibercinayətkarlıq, qloballaşan dünyada informasiya təhlükəsizliyinə ciddi təhdidlər yaradır. Azərbaycanda bu təhdidlərə qarşı mübarizə məqsədilə bir sıra hüquqi və təşkilati tədbirlər görülür. 2023-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı “Azərbaycan Respublikasının informasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliyə dair 2023-2027-ci illər üçün Strategiyası” kibercinayətkarlığa qarşı mübarizənin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirir. Bu strategiya, ölkənin informasiya məkanını qorumağa və kibercinayətkarlığın qarşısını almağa yönəlmiş tədbirləri özündə ehtiva edir.

Prezidentin sərəncamı ilə təsdiq edilmiş strategiya çərçivəsində kibercinayətkarlığa qarşı mübarizəyə xüsusi diqqət yetirilir. Bu mübarizə aşağıdakı əsas prinsiplərə dayanır:

  1. İnformasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizlik sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq – Azərbaycan, beynəlxalq hüquq çərçivəsində kibercinayətkarlıqla mübarizədə digər ölkələrlə əməkdaşlıq edir.
  2. Kibertəhlükəsizliyin təkmilləşdirilməsi – Kibercinayətlərin qarşısını almaq üçün müasir texnologiyalar və metodlardan istifadə edilir, dövlət və özəl sektor arasında güclü koordinasiya yaradılır.
  3. Hüquqi bazanın inkişafı – İnformasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliyin tənzimlənməsi üçün yeni qanunvericilik təşəbbüsləri həyata keçirilir və mövcud hüquqi normativlər təkmilləşdirilir.

Bu strategiya, kibercinayətkarlığa qarşı mübarizədə Azərbaycanın beynəlxalq reytinqlərdə mövqeyinin yaxşılaşdırılmasına və ölkənin kibertəhlükəsizlik infrastrukturunun gücləndirilməsinə xidmət edir.

7. İnformasiya təhlükəsizliyi Qanun

Informasiya təhlukəsizliyi qanun

“İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu 3 aprel 1998-ci ildə qəbul olunub.

Bu qanunun əsas məqsədi informasiya sahəsində hüquqi tənzimləməni təmin etməkdir. Qanun informasiyanın toplanması, istifadə olunması, yayılması və mühafizəsi qaydalarını müəyyən edir. Eyni zamanda, vətəndaşların və təşkilatların informasiya əldə etmək hüquqlarını və bu sahədə dövlətin vəzifələrini müəyyənləşdirir.

Qanun həm dövlət orqanlarına, həm də fiziki və hüquqi şəxslərə şamil olunur. Bu sənəd informasiya təhlükəsizliyinin qorunması və informasiya ehtiyatlarından düzgün istifadə olunması baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır.

8. Fişinq nədir?

Fisinq nədir

Fişinq – istifadəçiləri aldatmaq yolu ilə onların şəxsi məlumatlarını (şifrə, kart nömrəsi, bank məlumatları və s.) ələ keçirmək məqsədi ilə edilən kibercinayət növüdür.

Adətən fişinq hücumları saxta e-poçtlar, mesajlar və ya veb saytlar vasitəsilə həyata keçirilir. Məsələn, istifadəçiyə bankdan və ya tanınmış bir şirkətdən gəlmiş kimi görünən bir e-poçt göndərilir və orada şəxsi məlumatlarını daxil etməsi xahiş olunur. Əslində isə həmin e-poçt saxtadır və məlumatlar cinayətkarların əlinə keçir.

Fişinq “fishing” (balıq tutmaq) sözündən götürülüb. Bu üsul, kibertəhlükəsizlik sahəsində ən geniş yayılmış təhlükələrdən biridir.

9. Fişinq hücumları

Fisinq hucumlari

Fişinq hücumları – istifadəçiləri aldatmaqla onların şəxsi və maliyyə məlumatlarını ələ keçirməyə yönəlmiş kibercinayət üsuludur. Bu hücumlar adətən saxta e-poçtlar, veb saytlar və ya sosial media mesajları vasitəsilə həyata keçirilir. Mesajlarda istifadəçidən linkə daxil olaraq şifrə, bank kartı məlumatı və ya digər şəxsi məlumatları yazması tələb olunur. Fişinqin məqsədi – bu məlumatları əldə edib istifadəçiyə maddi və ya şəxsi zərər vermək, məsələn, bank hesabını boşaltmaq və ya kimlik məlumatlarından qanunsuz şəkildə istifadə etməkdir.

10. Fişinq hücumunun növləri. Fişinq hücumlarından qorunmaq

Fisinq hucumunun novləri. Fisinq hucumlarindan qorunmaq

Fişinq hücumlarının müxtəlif növləri mövcuddur və hər biri fərqli üsullarla insanların şəxsi məlumatlarını ələ keçirməyə çalışır. Ənənəvi fişinq zamanı istifadəçiyə bank və ya rəsmi qurum adı ilə saxta e-poçt göndərilir və ondan şəxsi məlumatlarını daxil etməsi istənilir. Bu, fişinqin ən çox yayılan və sadə formasıdır.

Spear phishing isə daha hədəflənmiş və fərdiləşdirilmiş bir hücum növüdür. Burada konkret bir şəxs və ya təşkilat seçilir və ona xüsusi şəkildə hazırlanmış inandırıcı mesaj göndərilir. Whaling adlanan fişinq növündə isə hədəf daha böyükdür – şirkət rəhbərləri və ya yüksək vəzifəli şəxslər seçilərək onların mühüm məlumatları ələ keçirilməyə çalışılır.

Smishing mobil telefonlara saxta SMS-lər göndərməklə həyata keçirilir. Bu mesajlarda zərərli linklər yerləşdirilir və istifadəçidən həmin linkə daxil olması istənilir. Vishing isə telefon zəngləri vasitəsilə baş verir. Hücum edən şəxs özünü bank əməkdaşı və ya dövlət qurumu işçisi kimi təqdim edərək istifadəçidən məlumat almağa çalışır. Clone phishing zamanı əvvəl göndərilmiş orijinal bir e-poçtun eynisi yaradılır, lakin ona zərərli link əlavə edilərək istifadəçiyə yenidən göndərilir. Bu üsul daha inandırıcı göründüyü üçün insanlar tərəfindən daha asanlıqla qəbul edilə bilər.

Bu cür hücumlardan qorunmaq üçün aşağıdakı sadə qaydalara əməl edin:

  1. Tanımadığınız linklərə klik etməyin. Rəsmi görünən e-poçtlardakı linkləri diqqətlə yoxlayın.
  2. Şəxsi məlumatları paylaşmayın. Heç bir bank və ya rəsmi qurum SMS və ya e-poçtla sizdən şifrə və kart məlumatı istəmir.
  3. Göndəriciyə diqqət yetirin. Saxta e-poçt ünvanları orijinala bənzəyə bilər, amma kiçik fərqlər ola bilər.
  4. Antivirus və təhlükəsizlik proqramları istifadə edin.
  5. İki mərhələli təsdiqləmə (2FA) aktiv edin – şifrəniz oğurlansa belə hesabınız qorunur.
  6. Şübhələndikdə məlumatları dəqiqləşdirin. Adından link, e-poçt və ya SMS göndərilən orqan və ya qurumun rəsmi saytı və ya qaynar xətti ilə birbaşa əlaqə saxlayın.

11. Kartdan karta pul köçürmə, bank kartından pul çıxılması

Kartdan karta pul kocurmə bank kartindan pul

Kartdan karta pul köçürmə, bank kartları arasında pul mübadiləsi aparmaq üçün istifadə edilən bir prosesdir. Bu əməliyyat, bir kartdan digərinə birbaşa pul köçürülməsi ilə həyata keçirilir və banklar, mobil tətbiqlər və ya onlayn xidmətlər vasitəsilə mümkündür. Kartdan karta köçürmələr tez, rahat və təhlükəsizdir, çünki əməliyyatlar şəxsən həyata keçirilmir və adətən çox az vaxt alır.

Lakin bəzi hallarda fırıldaqçılıqla üzləşə bilərsiniz. Bunun üçün də yalnız rəsmi tətbiqlər üzərindən və kart məlumatlarınızı paylaşmadan pul köçürün.

Bank kartından pul çıxarılması isə, istifadəçinin bankomat vasitəsilə bank hesabından fiziki olaraq nağd pul almasını təmin edir. Bu əməliyyat üçün istifadəçi, bank kartını bankomatın yerinə yerləşdirərək, PIN kodu ilə təsdiqləyir və istədiyi məbləği çıxara bilər. Bu üsul ənənəvi pul çıxarma metodlarından biridir.

Terminal və ya bankomatlardan istifadə zamanı cihazda gizli kamera və ya skimmer qurğusu ola bilər. Hər zaman yalnız etibarlı şəxslərlə və rəsmi platformalarda əməliyyat aparın. Şübhəli vəziyyət olduqda dərhal bankla əlaqə saxlayın və kartınızı bloklayın.

12. Bank kartından pul oğurlanması

Bank kartindan pul ogurlanmasi

Belə hallarda ilk 24 saat ərzində bankla əlaqə saxlayıb, kart hesabınızdan icazəsiz pul çıxılması barədə məlumat verməyiniz məqsədəuyğundur. Bunu həm telefon vasitəsilə, həm də birbaşa banka müraciət etməklə edə bilərsiniz. Daha sonra, hüquq-mühafizə orqanlarına – polisə müraciət edərək hadisə barədə rəsmi ərizə təqdim etmək vacibdir. Əgər araşdırma nəticəsində vəsaitin çıxarılmasında sizin məsuliyyətiniz olmadığı müəyyən edilərsə, vəsaitin geri qaytarılması ehtimalı yüksəkdir.

13. Şəxsin bank məlumatlarının oğurlanması inzibati məsuliyyət

Səxsin bank məlumatlarinin ogurlanmasi inzibati məsuliyy

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 431-ci maddəsinə əsasən sahibkarın razılığı olmadan kommersiya və ya bank sirri təşkil edən məlumatların tamah və ya başqa şəxsi niyyətlə qanunsuz yolla istifadə edilməsinə və ya yayılmasına görə, bu, az miqdarda (200 manata qədər) ziyan vurduqda – inzibati xəta nəticəsində vurulmuş ziyanın (əldə edilmiş gəlirin) iki mislindən dörd mislinədək miqdarda cərimə edilir.

14. Şəxsin bank məlumatlarının oğurlanması cinayət məsuliyyəti

Səxsin bank məlumatlarinin ogurlanmasi cinayət məsuliyyəti

Cinayət Məcəlləsinin 202-ci maddəsinə əsasən kommersiya və ya bank sirlərini təşkil edən məlumatların toplanması həmin məlumatları yaymaq və ya onlardan qanunsuz istifadə etmək məqsədi ilə sənədləri oğurlamaqla, satın almaqla və ya hədələməklə, habelə digər qanunsuz üsulla törədildikdə – 1500 manatdan 2500  manatadək miqdarda cərimə və ya 1 ilədək müddətə islah işləri və ya 2 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.

15. Başqa şəxsin bank kartından pul oğurlanmasının məsuliyyəti

Basqa səxsin bank kartindan pul ogurlanmasinin məsuliyyəti

Cinayət Məcəlləsinin 177.2.3-1-ci maddəsinə əsasən elektron məlumat daşıyıcılarından, yaxud informasiya texnologiyalarından istifadə edilməklə özgənin əmlakını gizli talama 1 ildən 3 ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması və ya 2 ildən 5 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.

16. Saxta link və saytlarla bank məlumatlarının oğurlanması

Saxta link və saytlarla bank məlumatlarinin ogurlanmasi

Phishing sözü ingilis dilindən tərcümədə “balıq ovu” deməkdir və bu proses zamanı istifadəçinin məlumatlarını oğurlamağa çalışan şəxs “balıqçı”, qurban olaraq seçilmiş istifadəçi “balıq”, göndərilən ismarıclar, imeyllər, saxta mükafat elanları, təkliflər, saxta onlayn alış-veriş saytları  isə “qarmaqdakı yem” rolunu oynayır.

Belə ki, phishing istifadəçiyə e-mail, SMS və ya sosial şəbəkələr vasitəsilə göndərilən saxta linklərsaytlar yolu ilə onun bank kartı məlumatlarını, parollarını və ya şəxsi məlumatlarını oğurlamaq məqsədi daşıyan aldatma üsuludur. Məqsəd isə istifadəçini inandıraraq özəl məlumatları könüllü şəkildə təqdim etdirməkdir.

Beləcə də, oğurlanmış kart nömrəsi, PIN, SMS kod və şifrə ilə sizin adınıza daxil olub pul çıxara bilərlər.

17. Telefonla zəng edərək özünü bank işçisi kimi təqdim edib məlumat alma

Telefonla zəng edərək ozunu bank iscisi kimi təqdim edib məlumat alma

Vishing, dələduzların telefonla zəng edib özlərini bank işçisi, hüquq-mühafizə əməkdaşı və ya digər rəsmi şəxs kimi təqdim edərək sizdən kart nömrəsi, PIN, SMS kodu və digər şəxsi məlumatları öyrənməyə çalışdığı fırıldaq üsuludur. Fırıldaqçılar özlərini bank işçisi, hüquq-mühafizə əməkdaşı, vergi xidməti və ya başqa rəsmi bir şəxs kimi təqdim edir. Məqsəd isə sizi inandıraraq bank məlumatlarını asanlıqla əldə etməkdir. Bu məlumatlarla isə sizin bank hesabınızdan və kartınızdan pullarınız onlayn şəkildə oğurlanır.

18. Saxta SMS-lə link göndərərək məlumat toplama

Saxta SMS lə link gondərərək məlumat toplama

Bu üsul “smishing” adlanır. “Smishing” dələduzların mobil telefonunuza saxta SMS göndərərək sizi aldatmağa çalışdığı kiber fırıldaq üsuludur.

Fırıldaqçılar adətən bank, poçt xidməti, vergi orqanı və ya digər rəsmi qurum adından SMS göndərir. SMS-dəki linkə klik etdikdə, saxta bir sayt açılır ki, bu da həqiqi bank saytına çox bənzəyir.

Sayt sizdən kart nömrəsi, PIN, şifrə, SMS kodu və ya digər şəxsi məlumatları daxil etməyinizi tələb edir. Daxil etdiyiniz məlumatlar fırıldaqçılara ötürülür və onlar bu məlumatları kartdan pul çıxarmaq və ya başqa aldatma əməliyyatları etmək üçün istifadə edirlər.

19. Kart məlumatlarını gizli cihazla kopyalama (ATM və POS-da).

Kart məlumatlarini gizli cihazla kopyalama ATM və POS da

Skimmingkart məlumatlarını gizli şəkildə kopyalamaq üçün istifadə olunan bir fırıldaq üsuludur. Bu, xüsusən ATM-lərdə və ya POS terminalında həyata keçirilir.

Fırıldaqçılar, kart oxuma cihazlarına gizli bir qurğu (skimmer) yerləşdirərək, istifadəçinin kart məlumatlarını (nömrə, ad, tarix) və bəzən PIN kodunu oğurlayırlar.

Bəzi hallarda, gizli kamera və ya duzəldilmiş klaviatura da yerləşdirilir ki, PIN kodunuz da izlənilsin. Beləcə də,fırıldaqçılar, oğurlanmış kart məlumatları ilə saxta kartlar hazırlayır və pul çıxarır və ya online alış-verişlər edirlər.

20. Zərərli proqramla cihazdan kart məlumatlarını oğurlama

Zərərli proqramla cihazdan kart məlumatlarini ogurlama

Malwarezərərli proqramlar vasitəsilə cihazınıza sızaraq, kart məlumatları, şəxsi məlumatlar və ya digər məlumatları oğurlamaq məqsədini güdən bir növ kiber hücumdur. Malware kompüter, telefon və digər cihazlara yerləşdirilərək, istifadəçinin məlumatlarına gizli şəkildə daxil olur və onları fırıldaqçılara ötürür.

Malware, adətən yükləmələr (şübhəli proqram və ya fayllar), e-mail əlavələri, saxta linklər və ya hacker hücumları vasitəsilə cihazınıza yerləşdirilir. Bu, istifadəçini aldatmaq məqsədilə həqiqi proqramlar, oyunlar və ya digər faydalı görünən tətbiqlər kimi təqdim edilir.

Oğurlanan məlumatlar fırıldaqçılara və ya hackerlərə ötürülür. Bu məlumatlar daha sonra saxta kartlar yaratmaq və pul çıxarmaq məqsədilə istifadə olunur.

21. Bank kartından pul oğurlandıqda nə etmək lazımdır?

Bank kartindan pul ogurlandiqda nə etmək lazimdir

Belə hallarda ilk 24 saat ərzində bankla əlaqə saxlayıb, kart hesabınızdan icazəsiz pul çıxılması barədə məlumat verməyiniz məqsədəuyğundur. Bunu həm telefon vasitəsilə, həm də birbaşa banka müraciət etməklə edə bilərsiniz. Daha sonra, hüquq-mühafizə orqanlarına – ərazi üzrə polis orqanına müraciət edərək hadisə barədə rəsmi şikayət etmək vacibdir. Əgər araşdırma nəticəsində vəsaitin çıxarılmasında sizin məsuliyyətiniz olmadığı müəyyən edilərsə, vəsaitiniz geri qaytarıla bilər. Əks halda, məsuliyyət daşıyan tərəfin kimliyi araşdırma nəticəsində müəyyənləşdiriləcəkdir.

Bank kartınızdan icazəsiz şəkildə pul çıxıldığını görsəniz, ilk növbədə bankla əlaqə saxlayıb kartınızı dərhal bloklatmalısınız ki, əlavə pul çıxışı olmasın. Bu addımı telefonla və ya bankın mobil tətbiqi vasitəsilə sürətlə yerinə yetirmək mümkündür. Ardınca bankın hər hansı filialına gedərək hadisə barədə rəsmi şəkildə məlumat vermək və şikayət ərizəsi yazmaq lazımdır. Ərizədə pulun sizin xəbəriniz olmadan çıxıldığını və əməliyyatla bağlı məsuliyyət daşımadığınızı qeyd etməlisiniz. Əgər varsa, bankdan gələn SMS bildirişləri, hesab çıxarışlarını da təqdim etmək məqsədəuyğundur.

Daha sonra, ərazi üzrə polis orqanına müraciət edib hadisə barədə rəsmi şikayət etmək vacibdir. Bu, hüquqi prosesin başlanması və kibercinayət faktının araşdırılması üçün əsasdır. Əgər araşdırma nəticəsində məlum olsa ki, bu əməliyyat sizin iradəniz və ya icazəniz xaricində baş verib, o zaman pulun geri qaytarılması ehtimalı yüksəkdir. Əksinə, əgər məsuliyyət sizdə olarsa (məsələn, kart məlumatlarınızı kiməsə vermisinizsə), bu zaman bank və ya sığorta vasitəsilə vəsaitin qaytarılması çətin ola bilər.

Bununla yanaşı, Kibercinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsinə də müraciət edə bilərsiniz.

Əgər bu kibercinayət sübut olunarsa, pul tələbinə dair mülki iddia qaldıraraq məhkəməyə müraciət edə bilərsiniz.

Bu kimi hallarla qarşılaşdıqda, bizə müraciət edə bilərsiniz.

Konsultasiya və hüquqi yardım almaq üçün bizə WhatsApp-dan müraciət edin.

WhatsApp-da bizə yazın

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Əlaqəli Məqalələr

Back to top button